Klinik Psikolog Klinik Psikologlar duygusal, davranışsal, bilişsel düzeyde sıkıntı yaşayan bireyleri değerlendirir ve onlara psikolojik destek verirler. Klinik psikologlar ergenlik, orta yaşlılık gibi gelişimsel dönemlere özgü yaşanan krizlerden, depresyon, kaygı bozuklukları gibi pek çok bozukluğa, okul, iş, aile yaşamında ve sosyal ilişkilerde yaşanan uyum sorunlarına kadar geniş bir yelpazeye destek verirler. Bireylere yaşadıkları sorunların çözümünde danışmanlık ve psikoterapi ile hizmet verirler. Klinik psikolog, eğitimine göre verdiği psikolojik desteği, bireysel, grup, aile-çift terapisi şeklinde verebilir. Dünyanın pek çok gelişmiş ülkesinde (Amerika, Avrupa ülkeleri gibi) klinik psikologlar tanı koyma ve tedavi etme yetkisine sahiptir. Klinik Psikolog olmak için Psikoloji lisans eğitimi üzerine Klinik Psikoloji yüksek lisans ve /veya doktora programını tamamlamak gerekmektedir. Bunun yanında klinik psikologlar ilgilendiği/ çalıştığı alanlarla ilgili sertifikalı psikoterapi, danışmanlık, test eğitim ve süpervizyonlarına katılmalıdır. Kendini geliştirmek isteyen bir klinik psikoloğun eğitimi hayat boyu devam eden bir süreçtir. İyi bir klinik psikolog psikoloji bilimindeki gelişmeleri, yenilikleri ve araştırmaları takip etmelidir. Psikoterapist Belli bir kuramsal psikoterapi yöntemiyle ilgili kuramsal bilgilere hakim, o yöntemle ilgili eğitimlerini almış, vaka deneyimi olan ve temel süpervizyon çalışmalarını tamamlamış kişilere psikoterapist denir Psikoterapist olmak için Psikoloji, Psikiyatri, Psikolojik Danışmanlık vb. bir alanda lisans eğitimini tamamlamış olmak gerekir.

Günlük yaşamınızda daha önce başa çıkabildiğiniz durumlarla artık başa çıkamadığınızı, öncesinde verdiğiniz tepkilerden daha farklı ve sonrasında sizi kötü hissettiren tepkiler verdiğinizi görüyorsanız, hem içsel yaşantınızda hem sosyal ve yakın ilişkilerinizde bir sorun yaşadığınızı düşünebilirsiniz. İçinizdeki huzuru ve ilişkilerinizdeki uyumu yitirdiğinizi görüp ruhsal olarak kendinizi sıkça üzgün, karamsar, kaygılı, korkulu, çaresiz, kızgın, öfkeli ya da suçlu hissediyorsanız bir uzman klinik psikologdan destek almayı düşünebilirsiniz. Burada günlük yaşamdaki etkinliğinizin önemli ölçüde azalması ile birlikte, olumsuz düşünce ve duygulanım içinde olmanız belirleyicidir.

İlk görüşme seansında uzman çocuğunuz daha iyi tanımak için onunla karşılıklı konuşur, bazı sorular sorar, resim yaptırabilir, oyun oynayabilir. Çocuğa yalan söylemeden yaşına uygun biçimde nereye gidileceği, kimle görüşeceği açıklanmalıdır. Görüşmeye gelirken çocuğunuza “ benim bir arkadaşıma ziyarete gidiyoruz, benim için gidiyoruz” gibi açıklamalar yapmayın, bu çocuğunuzun size karşı olan güvenini sarsacağı gibi daha başından psikolojik görüşme sürecini de olumsuz etkiler. “Hastaneye gidiyoruz, doktora gidiyoruz” gibi açıklamalar da çocuklar için “bana iğne yapılacak, canım acıyacak” gibi olumsuz düşüncelere sebep olmakta ve kaygısını arttırmaktadır. Bu sebeple böyle söylemenin de olumlu sonuçları olmaz. Çocuğunuzun yaşına ve yaşadığınız soruna göre örnek açıklamalar: Okul Öncesi Dönem Çocukları (2-6 yaş arası) “ Yarın seninle bir yere gideceğiz oradaki abla seninle resimler yapacak, oyunlar oynayacak ve seni tanımak için sorular soracak” Okul Dönemi Çocukları (6-12 yaş arası) “Yarın seninle bir yere gideceğiz. Oradaki abla çocuklar ve anne-babalarla çalışıyor. Anne, babalar ve çocuklar yaşadıkları sorunlar, sıkıntılarla ilgili onunla konuşuyor ve çözmek için destek alıyor. ………….. (örneğin, korkuların) konusunda ondan yardım almaya karar verdik. Yarın seni tanımak için sana bazı sorular sorarak sohbet edebilir. İstersen sen de yaşadığın sıkıntılardan bahsedebilirsin.” Ergenlik Dönem (12-18 yaş arası) “ Bir süredir konuşmakta iletişim kurmakta zorlanıyoruz. Seni önemsiyoruz, aramızdaki bu iletişim sorunu daha da kötüleşmeden, bir uzmandan beraberce destek almak hepimiz için faydalı olacaktır. Gençler ve aileleriyle bu konularda çalışan bir uzmandan randevu aldık ve seninle birlikte giderek, yaşadığımız sıkıntıları çözebiliriz.” Özellikle bir sorunla ilgili başvuruyorsanız. “ Yaşadığın sıkıntılarla, sorunlarla (örneğin sınav kaygısı) ilgili çözüm konusunda yardımcı olabilecek bir uzmanla görüşmeye gidiyoruz. Bazen anne, babalar da çocuğuna daha iyi yardımcı olmak için destek alabilir bu sebeple birlikte gideceğiz”

Terapist sizi tanımaya ve sorunlarınızı anlamaya yönelik yapacağı ilk görüşme itibariyle sizinle çalışmaya başlar. Psikoterapide terapistiniz, birlikte belirlediğiniz hedeflere ulaşmada, özgüveninizi yükseltmede, daha etkin başa çıkışlar geliştirmenizde, kaynaklarınızı ve olasılıkları keşfetmenizde ve değişime yönelik sorumluluk üstlenmenizde size yardımcı olan, eşlik eden kişidir. Süreci terapist yönetir ancak sorumluluk sizdedir. Bu süreç çoğunlukla haftada bir frekansında haftalarca ve aylarca devam eden ve sonlanmasına terapistle birlikte karar verilen açık uçlu bir süreçtir. Düzenli katılım ve işbirliği önemlidir. Terapide terapistin benimsediği yaklaşım doğrultusunda duruşu, müdahaleleri ve terapinin süresi değişebilir. Bu konuda terapistinizden bilgi alarak size uyup uymadığını değerlendirebilirsiniz. Ayrıca terapistinizin uzmanlığını nereden edindiğini ve hangi devam eğitimlerini aldığını öğrenerek uzmanlığı ile ilgili sertifikaları da sorabilirsiniz.

Gelen sorunun yaşandığı durum ve ortama göre, istenen değişime göre, ayrıca sorunun başka kimleri doğrudan etkilediğine göre terapi birimine terapist karar verir ve sizin onayınızı alır. Bunlara göre terapi birimi birey, çift ya da aile olabilir.

Onlarca çeşit Psikoterapi Yöntemi olmakla birlikte. Dünyadaki saygın bilim ve sağlık kurulları tarafından (Dünya Sağlık Örgütü, Amerikan Psikiyatri Birliği, FDA) işe yararlılığı kabul edilen iki tür Psikoterapi yöntemi vardır. Kognitif Davranış Terapisi ve EMDR Terapisi. (Sistematik Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşlemleme). Ayrıca şema terapi ve çocuklarda oyun terapisi gibi bir çok bilimsel çalışmada etkili olduğu gösterilmiş terapi çeşitleri vardır. Klinik deneyimi olan sertifikalı bir psikoterapistle görüştüğünüzde yaşadığınız sorunun çözümü için en uygun olan psikoterapi yöntemi belirlenir. Bir danışan olarak bilimselliği ispatlanmış yöntemleri tercih etmek hakkınız ve sorumluluğunuzdur.

Genel olarak, psikoterapi psikolojik sorun ve rahatsızlıklarda, yaşanan sorunları sözel etkileşim yoluyla çözme işlemidir. Kognitif (Bilişsel) Davranış Terapisi (KDT) ciddi bir bilimsel altyapısı olan, etkinliği yüzlerce araştırmayla kanıtlanmış bir psikoterapi türüdür. Bu uygulama öncelikle bireyin güncel sorunlarına odaklanan, çözüme yönelik, zaman sınırlı, kanıta dayalı bir psikolojik tedavi yöntemidir. KDT'de birey bir yandan sorunlarını çözerken aynı zamanda yaşamı boyunca kullanabileceği bilgi ve becerileri de öğrenir. Bu becerilerden bazıları, düşünce çarpıtmalarını değiştirmek, yeni inanç ve düşünce sistemleri geliştirmek, işlevsel olan yeni çözümler öğrenmek, kişiler arası ilişkileri geliştiren yeni becerileri kazanmak olarak sayılabilir. Özetle terapide danışanların düşünce, duygu ve davranış biçimlerinde istedikleri değişimi sağlamalarına yardımcı olur.

Kognitif Terapi Psikoterapistin danışana uyguladığı, bir şey değildir, danışanla psikoterapistin beraberce işbirliği içinde yürüttüğü bir süreçtir. Terapide hem terapist hem de danışan oldukça aktiftir. Kognitif terapi pozitif düşünme değildir. Kognitif terapide bireyler daha gerçekçi, işlevsel, bütünsel düşünmeyi öğrenir. Kognitif terapinin amacı kısa vadeli rahatlama ve ya var olan semptomların azalması değil, kişinin yaşadığı sıkıntıların çözümünün yanında bireyin yaşam boyu kullanacağı bilgi, beceri ve başa çıkma yöntemlerini öğrenmesidir.

Kognitif Terapinin temelleri kognitif ve davranışçı modellere dayanır. Kognitif modele göre duygularımızı belirleyen şey olaylar, durumlar değil düşünce biçimlerimizdir. Yani olaylara bakış açımız nasıl hissedeceğimizi tayin eder. Örneğin bir çekilişten tatil kazana biri “harika, bedava bir tatil kazandım, sonunda şehirden uzaklaşabileceğim” diye düşünüp kendini mutlu ve keyifli hissederken, başka bir kişi “Çok uzak. Ya yollarda başıma bir şey gelirse...” diye düşünüp kendini kaygılı ve mutsuz hissedecektir. Bu örnekteki gibi nasıl hissedeceğimizi belirleyen şey o olaylara yüklediğimiz anlamlardır. Kognitif modele göre bireyin düşünme biçiminin ve inançlarının oluşmasında erken dönem çocukluk yaşantıları önemli bir yere sahiptir. Aile, okul yaşantısı, akran ilişkileri gibi pek çok etmen kişiliğimizin temel parçası olan inanç sistemlerimizin oluşmasına katkıda bulunur. Günlük yaşamda yaşadığımız sıkıntılar, psikolojik sorunlar kişilik yapımızdaki inançlara etki ederek açık ve doğru düşünmemize engel olabilir. Kognitif terapi yapılan yüzlerce bilimsel araştırmanın da ispatladığı gibi kişinin düşünce biçimlerini yeniden yapılandırarak, davranış biçimlerini değiştirerek yaşadığı sorunların, sıkıntıların çözümüne yardımcı olur.

Kognitif Davranış Terapisinin etkinliği hemen hemen tüm psikolojik rahatsızlıklar için çeşitli araştırmalarla kanıtlanmıştır. Bunlardan bazıları şu şekildedir: • Anksiyete (Kaygı) Bozuklukları - Obsesif-Kompulsif Bozukluk, Yaygın Anksiyete Bozukluğu, Panik Bozukluk • Alışkanlık şeklinde devam eden davranış sorunları - Tikler • Bipolar Bozukluk (İki Uçlu Duygu Durum Bozukluğu) • Cinsel işlev Bozuklukları • Çocukluk ve ergenlik dönemi sorunlar • Depresyon • Eşler arası ilişki sorunları • Fobiler - Sosyal Fobi, Hayvan fobisi • Somatik Rahatsızlıklar • Madde ve alkol kötüye kullanımı da içeren Madde Bağımlılığı • Kronik ağrı • Kronik yorgunluk • Öfke Patlamaları • Öğrenme güçlüğüne bağlı akademik sorunlar • Psikotik Rahatsızlıklar - Şizofreni • Travma Sonrası Stres Bozuklugu • Uyku Bozuklukları • Yeme Bozuklukları

Psikoloji, Psikiyatri ve ya Psikolojik Danışmanlık vb. diploması olan uzmanların Kognitif Davranış Terapi ile ilgili temel eğitimlerini alıp, süpervizyon altında vaka deneyimini kazanmasının ardından, akreditasyon kurulu uzmanın Kognitif Davranış Terapisiyle ilgili yetkinliğini video kayda alınmış seanslarını da izleyerek değerlendirir. Bu kurulun uzmanın eğitim, süpervizyon ve vaka deneyimini yeterli görmesinin ardından onaylanarak akredite terapist olmaya hak kazanır. Dünyada Kognitif Davranış Terapisi ile ilgili en saygın kurumlardan biri Aoron T. Beck’in kurucusu olduğu Academy of Cognitive Therapy’dir. Akredite olan uzmanlara ise ACT Diplomate unvanı verilmektedir.